Με νέα κριτήρια, όπως η στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, η παλαιότητα των κτιρίων, αλλά και οι κλιματικές συνθήκες κάθε περιοχής ανά την επικράτεια, προκηρύσσεται μέσα στο καλοκαίρι το νέο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ». Την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να πραγματοποιηθεί μια ευρεία σύσκεψη της εκτελεστικής επιτροπής του Ταμείου Ανάκαμψης, υπό τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θόδωρο Σκυλακάκη και την ηγεσία του Το νέο πρόγραμμα, που αποτελεί μια από τις πιο εμβληματικές επενδύσεις μέσω των επιδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, συνολικού ύψους 1,7 δισ. ευρώ, αφορά την ενεργειακή αναβάθμιση ιδιωτικών κατοικιών, που εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τις 80.000, ενώ για πρώτη φορά θα περιληφθούν σε αυτό επιχειρήσεις -και συγκεκριμένα μικρομεσαίες- αλλά και κτίρια του Δημοσίου.
Τα κονδύλια του προγράμματος θα κατανέμονται ως εξής: Για την ενεργειακή αναβάθμιση των ιδιωτικών κατοικιών θα διατεθεί 1,081 δισ. ευρώ, για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις 450 εκατ. ευρώ και για το Δημόσιο 200 εκατ. ευρώ. Η πραγματοποίηση παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης στο κτιριακό απόθεμα της χώρας σε ετήσια βάση θα συμβάλει στην επίτευξη του στόχου του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα για βελτίωση ενεργειακής αποδοτικότητας κατά 38% το έτος 2030, ώστε η τελική κατανάλωση ενέργειας να είναι μικρότερη από αυτήν του 2007. O αντίστοιχος ευρωπαϊκός στόχος για το 2030 αφορά βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας κατά τουλάχιστον 32,5%.υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ώστε να τεθούν επί τάπητος όλα τα ζητήματα που αφορούν τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του νέου «Εξοικονομώ – Αυτονομώ».
Ποιοτικές αλλαγές
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της Realnews, το «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» για τις κατοικίες θα έχει βασικές αλλαγές σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα, αφού πλέον δεν θα παίζει ρόλο η προτεραιότητα όσον αφορά τη χρονική υποβολή του φακέλου, όπως συνέβαινε έως σήμερα. Στον σχεδιασμό θα τεθούν κριτήρια αξιολόγησης και προτεραιοποίησης των κτιρίων που θα αναβαθμιστούν, αλλά και εισοδηματικά κριτήρια, ώστε τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα να έχουν προτεραιότητα ως προς την ένταξή τους στο πρόγραμμα
Μετά την έναρξη του «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» για τις κατοικίες, θα ακολουθήσει η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων του Δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης μέσω του προγράμματος «Ηλέκτρα», με τη σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Παράλληλα, θα «τρέξει» η ενεργειακή αναβάθμιση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στο πλαίσιο του προγράμματος επιδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, οι οποίες προγραμματίζεται να δοθούν στις επιχειρήσεις που θα καταθέσουν ολοκληρωμένα business plans. Κατά κύριο λόγο θα ενισχυθούν εκείνες που δεν έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό.
Καινοτομίες
Bασικό κριτήριο για την επιδότηση των κατοικιών θα είναι η ηλικία των κτιρίων. «Ενα σπίτι του 1950 έχει πολύ περισσότερες απώλειες σε σχέση με ένα που κατασκευάστηκε το 2010», έχει δηλώσει ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, δίνοντας το στίγμα του σχεδιασμού του νέου προγράμματος. Ακόμη μια καινοτομία θα είναι η εφαρμογή των βαθμοημερών, που φέτος χρησιμοποιήθηκε ως κριτήριο για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης. Επί της ουσίας θα αξιοποιηθεί το μοντέλο της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, που έχει αποτυπώσει τις ενεργειακές ανάγκες με βάση τις κλιματικές συνθήκες στις περιοχές της χώρας. Με βάση τα στοιχεία αυτά, η επιδότηση στο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» θα είναι διαφορετική σε κάθε πόλη, χωριό και οικισμό. Θα υπάρχουν, δηλαδή, συντελεστές με βάση τις βαθμοημέρες, που θα είναι τελείως διαφορετικοί ακόμα και μέσα στον ίδιο δήμο.
Βάσει του αρχικού σχεδιασμού που έχει γίνει, προτεραιότητα στο πρόγραμμα αναμένεται να έχουν:
Νοικοκυριά με παλαιές κατοικίες.
Πολύτεκνες οικογένειες.
Νοικοκυριά τα οποία περιλαμβάνουν στη σύνθεσή τους άτομα με αναπηρία.
Ευάλωτα νοικοκυριά που έχουν χαμηλό εισόδημα.
Ταυτόχρονα, η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα παραμένει πλέον ανοικτή για ένα εύλογο, μεγάλο, χρονικό διάστημα, ώστε να συγκεντρώνεται το σύνολο των αιτήσεων. Παράλληλα με το σύνολο των αιτήσεων -και με βάση τα κριτήρια αξιολόγησης που θα τεθούν- θα δημιουργηθεί ένας κατάλογος με τους επιλέξιμους, αλλά και ένας ακόμα με τους επιλαχόντες. Στόχος είναι από νέα κονδύλια, που θα εξευρεθούν στην πορεία, να στηριχθούν τα νοικοκυριά από τη «δεξαμενή» των επιλαχόντων.
Το πρόγραμμα για τις κατοικίες αποσκοπεί σε εξοικονόμηση ενέργειας τουλάχιστον 30% και θα περιλαμβάνει: Αντικατάσταση κουφωμάτων, αναβάθμιση συστημάτων ψύξης και θέρμανσης, ηλιακούς θερμοσίφωνες, αντλίες θερμότητας, «έξυπνα» συστήματα ενεργειακής εξοικονόμησης και διαχείρισης οικιακών συσκευών, αλλά και φωτοβολταϊκά στις στέγες
Ανταγωνιστικότητα
Για πρώτη φορά το νέο «Εξοικονομώ» έρχεται να καλύψει και τις επιχειρήσεις, καθώς προωθείται η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας που αφορά τη λειτουργία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, έτσι ώστε να εξοικονομήσουν ενέργεια κατ’ ελάχιστον 30%. Το πρόγραμμα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τα κριτήρια του οποίου δεν έχουν ακόμη αποφασιστεί, περιλαμβάνει ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων, ενεργειακή αναβάθμιση παραγωγικών διαδικασιών, συστήματα ανάκτησης θερμότητας στο πλαίσιο παραγωγικών διαδικασιών, εγκατάσταση «έξυπνων» ενεργειακών συστημάτων, ηλεκτρικά οχήματα διανομής κ.λπ.
Τα κριτήρια για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα είναι διαφορετικά και δεν θα εφαρμοστεί το σύστημα των βαθμοημερών. Το έργο, σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, θα βοηθήσει στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων θα τονώσει τη δραστηριότητα και θα οδηγήσει σε αύξηση των θέσεων εργασίας για τους παρόχους των εργασιών και τις σχετικές βιομηχανίες
Σχολεία – νοσοκομεία
Για τα κτίρια του Δημοσίου προβλέπεται η αναβάθμιση του 3% του συνολικού εμβαδού των κτιρίων της κεντρικής δημόσιας διοίκησης (περίπου 5.400 τ.μ.), στην οποία θα υπάρχει δυνατότητα συμμετοχής και των εταιρειών ενεργειακών υπηρεσιών. Ηδη έχει υπογραφεί συμφωνία χρηματοδότησης με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ύψους 375 εκατ. ευρώ, για τη στήριξη του προγράμματος «Ηλέκτρα», που θα συμβάλει στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια κτίρια, όπως σχολεία, νοσοκομεία και κτίρια γραφείων φορέων της Γενικής Κυβέρνησης.
Βασικός στόχος της χρηματοδότησης, η οποία συνιστά τη μεγαλύτερη στήριξη που έχει παράσχει η ΕΤΕπ για έργα ενεργειακής απόδοσης στα 58 χρόνια δράσης της στην Ελλάδα, είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους και του ανθρακικού αποτυπώματος των κτιρίων της χώρας. Σε αυτό το πλαίσιο, σκοπός του προγράμματος «Ηλέκτρα», συνολικού προϋπολογισμού 500 εκατ. ευρώ, είναι η εξοικονόμηση 230.000 MWh έως το τέλος του 2025, προκειμένου να επιτευχθεί η σταδιακή μετατροπή των υφιστάμενων κτιρίων σε κτίρια υψηλής ενεργειακής απόδοσης.
Τα κτίρια που εντάσσονται στο πρόγραμμα θα πρέπει μετά τις παρεμβάσεις να κατατάσσονται τουλάχιστον στην κατηγορία ενεργειακής απόδοσης Β, σύμφωνα με τον εκάστοτε ισχύοντα Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ).
Κριτήρια για την επιλογή και την ένταξη των έργων στο πρόγραμμα αποτελούν:
α) Η επαρκής τεκμηρίωση της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης.
β) Ο ολοκληρωμένος και λειτουργικός χαρακτήρας των προτεινόμενων έργων, που πρέπει να συμμορφώνονται με τις ελάχιστες απαιτήσεις του ΚΕΝΑΚ
γ) Η επαρκής τεχνική τεκμηρίωση των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων στο κέλυφος και στα τεχνικά συστήματα του κτιρίου.
δ) Η κατάθεση τεκμηριωμένου προϋπολογισμού και χρονοδιαγράμματος υλοποίησης.
ε) Η οικονομική βιωσιμότητα.
στ) Η εκπόνηση Σχεδίου Ενεργειακής Απόδοσης, όπου απαιτείται από τον νόμο.
Οι αιτήσεις αξιολογούνται από τη Διεύθυνση Ενεργειακών Πολιτικών και Ενεργειακής Αποδοτικότητας του ΥΠΕΝ, που εισηγείται στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας την έκδοση απόφασης ένταξης του έργου στο πρόγραμμα. Μετά την ολοκλήρωση των έργων, οι δικαιούχοι φορείς συντάσσουν έκθεση, από την οποία πρέπει να προκύπτουν η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και η αντίστοιχη εξοικονόμηση ενέργειας μετά τις παρεμβάσεις.
Στη βάση των εκθέσεων ολοκλήρωσης και των πορισμάτων των πιθανών ελέγχων, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας προβαίνει στην έκδοση απόφασης ολοκλήρωσης των έργων, μετά την έκδοση της οποίας ο δικαιούχος φορέας έχει υποχρέωση, μεταξύ άλλων, να διασφαλίζει τη λειτουργία και τη συντήρηση του έργου για πέντε έτη.
Και για τον τουρισμό
Αντίστοιχο «Εξοικονομώ» θα εφαρμοστεί και στις ξενοδοχειακές μονάδες. Στόχος του προγράμματος είναι η προώθηση του ουδέτερου κλιματικά, πράσινου τουρισμού, προκειμένου να μειωθούν το ενεργειακό κόστος για τις τουριστικές επιχειρήσεις, αλλά και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ταυτόχρονα, η ενεργειακή αναβάθμιση των τουριστικών μονάδων μπορεί να συμβάλει στην ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Οι ενεργειακές ανάγκες των ξενοδοχείων ανέρχονται σε 540 εκατ. ευρώ τον χρόνο, ενώ η ετήσια κατανάλωση ενέργειας υπολογίζεται σε 600 έως 2.000 ευρώ ανά δωμάτιο. Την ίδια στιγμή, οι ετήσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανέρχονται σε περίπου 160 κιλά CO2/τ.μ., ποσότητα που ισοδυναμεί με περίπου 10 τόνους CO2 ανά δωμάτιο.